فضائل واحکام دهه اول ذی الحجه،عید قربان وقربانی

فضائل واحکام دهه اول ذی الحجه،عید قربان وقربانی

ارشادات رسول اکرم صلی الله علیه و سلم درمورد فضیلت دهه اول ذی الحجه

*عمل صالح در هیچ روزی از روزهای دنیا مانند ده روزاول ذی الحجه،نزد خداوند محبوب نیست. صحابه کرام(رضی الله عنهم)عرض کردند یا رسول الله حتی جهاد در راه خدا! فرمودند:حتی جهاد در راه خدا نیز به این درجه نمی رسد مگر آن مجاهدی که با جان و مال خود در راه خدا خارج شود و بر نگردد.( رواه البخاری)

* روزه گرفتن هر روز از دهه ی ذی الحجه برابر با روزه گرفتن یک سال است و زنده نگاه داشتن هر شب از آن بمانند زنده نگاه داشتن شب قدر است. (مجمع الزوائد )

* روزه گرفتن روز عرفه(نهم ذی الحجه) کفاره ی گناهان یک سال قبل و یک سال بعد می باشد.( رواه مسلم)

* در ده روزاول ذی الحجه (سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر) زیاد بگویید.( روه الطبرانی )

 (احکام تکبیرات تشریق )

خواندن تکبیرات تشریق یعنی خواندن (الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد )یکبار متصل بعد از نمازهای فرض با صدای بلند بر هر نماز گزار( امام ، مقتدی، مرد ،زن ،مسافر و  مقیم) واجب است.

* شروع این تکبیرات  از نماز صبح روز عرفه(نهم) می باشد و تا عصر روز( سیزدهم ) ادامه دارد (جمعا ۵ روز).

* زنان از این جهت که صدایشان برای نامحرم عورت است تکبیرات را آهسته بخوانند.

* مسبوق بعد از کامل کردن نمازش تکبیرات تشریق را با آواز بلند بخواند.

 ( سنت های عید قربان)

غسل کردن، خوشبویی و عطر استعمال کردن، تا بعد از نماز عید چیز ی نخوردن، خواندن تکبیرات با صدای بلند در مسیر نماز عید، و تغییر مسیر در هنگام برگشت.

 (طریقه ادای نماز عید )

نمازعید ما نند دو رکعت نماز صبح ادا می شود با این فرق که در ابتدا نیت نماز عید را می کنند و بعد از اینکه (سبحانک اللهم )دست بسته خوانده می شود ، امام به همراه مقتدی ها سه تکبیر با بلند کردن و رها کردن دستها می گویند وبعد دستها را می بندند و در رکعت دوم بعد از پایان قراءت، سه تکبیر با بلند کردن و رها کردن دستها میگویند و با تکبیر چهارم به رکوع می روند و سپس نماز را کامل می کنند .

 (فرموده های رسول خدا صلی الله علیه و سلم در فضیلت و اهمیت قربانی)

* خرج کردن مال در هیچ جایی آنقدر نزد خداوند محبوب نیست به مانند حیوانی که در روز عید، قربانی می شود. (الطبرانی)

* هیچ عمل انسان در روز عید قربان به پایه قربانی نمی رسد مگر رفت و آمد و نیکی با خویشاوندان (خصوصا اقوامی که با آنها قطع رابطه کرده است).(الطبرانی )

* در مقابل هر تار مویی از بز و هر تار پشمی از گوسفند یک نیکی به قربانی کننده می رسد .(الترغیب )

* کسی که توانایی قربانی را داشته باشد و قربانی نکند پس هرگز به عیدگاه ما( مسلمانان)  حاضر  نشود.  (الترغیب)

 (قربانی بر چه کسا نی واجب است)

 بر هر مسلمانی که مقیم و مالک نصاب باشد قربانی  واجب است. مالک نصاب به کسی گفته می شود که در روزهای عید اموال او به غیر از منزلی که در آن سکونت دارد و وسیله ای که برای استفاده اش است و به غیر از لباس و ظروف و دیگر ضروریات زندگی اش به حد نصاب زکات که ۲۰ مثقال شرعی معادل۵/ ۸۷ گرم یا قیمت این مقدار طلا است برسد البتّه درنصاب قربانی،گذشتن یک سال برمال شرط نیست.

* قربانی بر فقیر و مسافر واجب نیست اما اگر قربانی کرد ند اجر کامل به آنها می رسد.

* زنی که قیمت زیور آلات و دیگراموال غیر ضروریش به حد نصاب فوق برسد قربانی براو نیز واجب می شود.

 * اگر سرمایه و در آمد پدر و فرزندان بالغ، مشترک باشد و در صورت تقسیم به هر یک به حد نصاب و یا بیشتر برسد بر هر کدام از پدر و فرزندان جداگانه قربانی واجب است.

 (قربانی چه حیواناتی صحیح است)

 قربانی گوسفند وبز یک ساله،  گاو دو ساله و شتر ۵ ساله  درست است(نروماده برابراست)

  اگر برّه ۶ماهه یا بیشتر ، به اندازه ای جثه اش بزرگ شده باشد که در میان گوسفندان یک ساله تشخیص داده نشود قربانی آن نیز جائز است.

گوسفند از یک نفر و گاو و شتر از ۷ نفر یا کمتر  به شرط اینکه همگی نیت قربانی وتقرب داشته باشند جائز است.                                       

 (قربانی حیواناتی که دارای عیوب زیر باشد جائز نیست )

۱-هر دو چشم یا یک چشم حیوان نابینا باشد. ۲- حیوان بگونه ای فلج باشد که خودش نتواند به محل ذبح برود و همچنین حیوانی که بر سه پا راه میرود و پای چهارم را اصلا بر زمین نمی گذارد. ۳-به اندازه ای لاغر باشد که مغز استخوانش خشک شده باشد. ۴-نصف دندانها یا بیشتر از نصف  افتاده باشد. ۵-مادرزادی گوش نداشته باشد یا نصف گوش یا بیشتر از نصف قطع شده باشد. ۶- مادر زادی دُم نداشته باشد یا نصف یا بیشتر از نصف دم یا دمبه قطع شده باشد. ۷-بینی حیوان قطع شده باشد. ۸-سر پستان قطع باشد یاپستان خشک شده باشد یا شیرش کلاًًًًٌٌ خشک شود یا پستان بگونه ای زخمی باشد که نتواند بچه را شیر بدهد. ۹-خنثی (حیوانی که نر و ماده بودنش معلوم نشود) ۱۰-حیوانی که فقط مدفوع می خورد.۱۱- شکستگی شاخ در حدی باشد که به مغز برسد.۱۲-حیوانی که زبانش بگونه ای قطع باشد که نتواند علف بخورد. ۱۳-حیوانی که مریضی اش ظاهر باشد.

 (طریقه قربانی کردن گوسفند)

ابتدا نیت خود را از قربانی فقط  رضای خداوند قرار دهد و هر نیت دیگری از جمله گوشت خوردن، دفع طعنه مردم، ریا و سُمعه را از قلب خود دور کند*  چاقو را به خوبی دور از چشم حیوان تیز کند* دو دست و یک پای حیوان را، ببندد؛ و حیوان را بر پهلوی چپ رو به قبله بخواباند؛ خود نیز رخش را به سمت قبله نماید؛ و با دست راست با گفتن( بسم الله ،الله اکبر) حلقوم ،مری و دو رگ خون را  در محل حلق ،قطع کند و سعی کند نخاع حیوان قطع نشود زیرامکروه است، بعد از ذبح این دعا را بخواند( اللهم هذا منک و لک صلوتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین لا شریک له بذلک امرت و انا من المسلمین. اللهم تقبّل منّی) بعد حیوان را رها کند تا جان دهد و سرد شود.

 (وقت قربانی )

در جائی که نماز عید واجب است و بر گزار می شود ، اگرکسی قبل از نماز عید قربانیش را ذبح کرد ، صحیح نیست و در جایی که نماز عید واجب نیست و برگزار نمی شود بعد از دمیدن صبح روز عید می تواند حیوان قربانی را ذبح کند. در روز اول ، دوم و سوم عید می تواند قربانی کند اما روز اول افضل است ودردوشب مابین سه روزهم ذبح حیوان جایزاستِ.

 کسی که قربانی بر او واجب بود و در ایام عید بنابر دلایلی نتوانست قربانی کند این واجب از او ساقط نمی شود و باید بعدا قیمت  قربانی را صدقه کند.

 (متفرقات )

* تقسیم گوشت در صورتی که در گاو یا شتر ۷ نفر یا کمتر شریک شدند باید با ترازو باشد نه  تخمینی(البته اگر مقداری از پاچه ها وسر حیوان در تقسیم شامل کرده شود تخمیناً هم تقسیم درست است.)

*  زن اگر توان ذبح کردن حیوان قربانیش را دارد  و روش آنرا هم می داند ،بهتراست که خودش ذبح نماید.

* مستحب است که هر کس خودش قربانیش را ذبح کند و یا حداقل در وقت ذبح حیوان حاضر و شاهد باشد.

* اگر حیوانی، قبل یا بعد از ذبح معلوم شد که حامله بوده قربانیش جائز است.

* کسی که اراده قربانی را دارد مستحب است که در ده روز اول ذی الحجه مو و ناخنهای خود را نگیرد.

* مستحب است که گوشت قربانی سه حصه شود یک حصه به فقرا صدقه شود و یک حصه به خو یشاوندان و دوستان هدیه شود و ما بقی را خود مصرف کند.

* پوست قربانی را صدقه کند و یا در منزل استفاده کند اما فروختن آن برای خود ناجایزاست.  آنحضرت (صلی الله علیه وسلم) فرمودند:هر کس پوست قربانی خود را بفروشد گویا قربانی نکرده است.( مستدرک حاکم)

* خوردن آله تناسلی حیوان نر یا ماده، بیضه ،غدّه ،خون جاری، مثانه،  زهره دان حیوان، مکروه تحریمی است.

* دادن پوست ،گوشت و دیگر قسمت های حیوان قربانی را  به عنوان مزد به قصاب،به هیچ وجه درست نیست.

* مستحب است که حیوان چاق، بزرگ و سالمی قربانی شود و در گوسفند افضل است که قوچ شاخ دار، اخته که رنگش مخلوط به سیاه و سفید باشد قربانی شود.

* مستحب است که شتر نحر شود( یعنی رگها، حلقوم و مری آن از زیر گردن و بالای سینه در حال ایستاده  قطع شود)

(خداوند متعال خیرات و برکات دنیا و آخرت را نصیب  مسلمین بگرداند .)

(لطفاً به دیگران هم برسانید.)

 منابع فقهی: الدر المختار ،رد المحتار ،  الفتاوی العالمگیریه،الفقه الاسلامی للزحیلی ،الهدایه، تحفه الفقهاء.

About Author

واحد دین و مذهب

See author's posts