آموزش به زبان مادری در دستور کار دولت تدبیر و امید
«از نظر من اصول ۱۵، ۱۹، ۲۲ و ۳ قانون اساسی با اصل اول، اصل آخر و اصل وسط برابر است. همه مردم ایرانزمین باید احساس کنند که حقوق شهروندی واحد خواهند داشت.» این سخن حسن روحانی، بیستم خرداد ۹۲ یعنی چهارروز پیش از رایگیری ۲۴خرداد بر زبان آورده شد. به تصریح اصل پانزدهم قانون […]
«از نظر من اصول ۱۵، ۱۹، ۲۲ و ۳ قانون اساسی با اصل اول، اصل آخر و اصل وسط برابر است. همه مردم ایرانزمین باید احساس کنند که حقوق شهروندی واحد خواهند داشت.» این سخن حسن روحانی، بیستم خرداد ۹۲ یعنی چهارروز پیش از رایگیری ۲۴خرداد بر زبان آورده شد. به تصریح اصل پانزدهم قانون اساسی «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.»
کمتر از ۲۰۰ روز پس از سرکارآمدن دولت «تدبیر و امید» نشانههای جدی مبنی بر عزم رییسجمهوری برای انجام وعدههای انتخاباتی خود به اقلیتها به چشم میخورد. در همین پیوند، روز گذشته «علی یونسی»، دستیار ویژه رییسجمهوری در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی به «مهر» گفت: «آموزش به زبان مادری برای سایر زبانها از جمله مردم عرب خوزستان در دستور کار است.» گفتنی است پس از مشخصشدن اعضای کابینه تدبیر و امید، علیاصغر فانی که بهعنوان سرپرست وزارت آموزشوپرورش تعیین شده بود به سایت جماران گفته بود در صورتی که بهعنوان وزیر انتخاب شود، تدریس زبان قومیتها در مدارس اولویت او خواهد بود. به گفته فانی «ما باید اصل ۱۵ قانون اساسی را اجرا کنیم. یکسری برنامهریزیها در زمان آقای خاتمی شده که در نهایت متوقف شدهاند. باید اکنون با بررسیهایی دوباره این برنامهها را به جریان انداخت.» اکنون حجتالاسلام یونسی از نشستهایی برای اجراییشدن این طرح خبر داده و گفته است: «در نشستهایی که با وزیر آموزشوپرورش داشتیم قرار شد برنامهای مدون شود تا این مساله حل شود. تدریس به زبان مادری از جمله برنامههای آموزشوپرورش است و در حال انجام تحقیقات روی آن هستند.» دستیار ویژه رییسجمهوری در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی درباره شیوه اجرای این برنامه گفت: «آموزشوپرورش زبان اقوام را تا مقطعی که لازم باشد برایشان تدوین میکند. پیگیر رسیدگی به تدریس زبان اقوام هستیم و بعد از تدوین برنامههای لازم توسط آموزشوپرورش نتیجه اعلام میشود.»
جلسات مجمع نمایندگان با فانی و یونسی
بحثها و سخنان زیادی درباره کتابهای ادبیات با گویش محلی وجود دارد که تاکنون به نتیجه مشخصی نرسیده است. زمانی مسوولان آموزشوپرورش از تفویض اختیارات به استانها برای تالیف کتاب استانی در ادبیات و حتی دروس دیگر همچون جغرافیا سخن گفته بودند اما بار دیگر این موضوع را رد کردند. از آغاز فعالیت دولت یازدهم تاکنون بارها این موضوع مطرح شده و به نظر میرسد فاصله چندانی با اجراییشدن آن نداریم. «هدایتالله میرمرادزهی»، نماینده سراوان درباره اجراییشدن این طرح میگوید: «قول داده بودند این اتفاق بیفتد و قومیتها با زبان و گویش خود تحصیل کنند. به نظر نمیرسد کار سختی هم باشد چراکه در حال حاضر هم معلم و شاگرد به زبان محلی حرف میزنند اما نه در چارچوب دستور زبان مشخص.» او با بیان اینکه «تاکنون جلسات متعددی با دستیار ویژه رییسجمهوری در امور اقوام و وزیر آموزشوپرورش در اینباره و اجراییشدن طرح تحصیل و تدریس به زبان قومیتها وجود داشته است» گفت: «زبان نشانه تمدن و فرهنگ است و اقوام مختلف روی زبان خود تعصب دارند و اگر در کنار زبان فارسی، گویش قومیتی آنها هم تدریس شود این فرهنگ و تمدن را حفظ کردهایم.» «مرادزهی» به وعده رییسجمهوری در اینباره اشاره میکند: «در ۱۰بند از بیانیهای که رییسجمهوری درباره اقوام و اقلیتها مرقوم کردند بند۳ آن به همین موضوع اختصاص دارد که سبب خوشحالی است که به اجراییشدن آن نزدیک هستیم.»
بار مالی اجراییشدن طرح در بودجه پیشبینی نشده است
محمد قسیمعثمانی، نماینده بوکان اما نظری متفاوت دارد. او ضمن اینکه از این ماجرا اظهار بیاطلاعی میکند اجراییشدن آن را دور از واقعیت میداند. عثمانی در اینباره به «شرق» میگوید: «این نخستینباری نیست که درباره این طرح صحبت شده است چراکه طرح مذکور ظرفیتی است که در قانون اساسی پیشبینی شده و هرچقدر بتوانیم این ظرفیتها را عملیاتیتر کنیم و در قوانین عادی بیاوریم میتواند در جهت احقاق حقوق همه اقوام و زبانها موثر واقع شود.» عثمانی با بیان اینکه «ما این ظرفیت را در قانون برنامه پنجم هم داریم که در آن به آموزشوپرورش اجازه داده شده که طرح را اجرایی کند» گفت: «اینکه چرا این طرح تاکنون اجرایی نشده بهخاطر بار مالی آن است. درواقع برای طراحی کتاب و آمادهکردن پیشزمینهها و آموزش معلمان و استخدام معلمان بومی، نیازمند بودجه است و این موضوعات بار مالی را به وزارت آموزشوپرورش تحمیل میکند.» عثمانی با اشاره به اینکه در بودجه امسال وزارت ورزش هزینهای برای اجراییشدن طرح تحصیل به زبان اقوام پیشبینی نشده گفت: «اگر قرار باشد این طرح برای سال آتی اجرایی شود شاید آموزشوپرروش بخواهد از منابع مالی داخلیاش استفاده کند چون در لایحه بودجه ارایهشده توسط دولت این موضوع دیده نشده است.»
اینطور که از اظهارنظرهای مقامات دولتی برمیآید، طرح تدریس به زبان اقوام در حال اجراییشدن است اما باید در نظر داشت اجرای این طرح که درواقع اجراییشدن یک اصل معطلمانده قانون اساسی است نیازمند همکاری نهادهای دیگر- از جمله مجلسشورایاسلامی- با دولت است؛ طرحی که در صورت اجرا، باب «همآوایی» و «اتحاد» هرچهبهتر اقوام و اقلیتهای ایرانی را باز میکند.
دیدگاهتان را بنویسید