نگارش زندگانی پیامبر توسط مسلمانان و غیر مسلمانان

شخصیّت پیامبر از صدر اسلام تا مورد توجّه نویسندگان بوده و هرکسى به نوعى ابعاد گوناگون زندگى ایشان را بررسى کرده و نوشته‏‌اى از خود به یادگار گذاشته است. برخى از نویسندگان به جنبه‌‏هاى اخلاقى و رفتارى پیامبر پرداخته، و گروهى توجّه به زندگى فردى و خانوادگى ایشان توجه کرده و جمعى دیگر عمل‌کرد سیاسى، نظامى و… وى را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌‏اند.

در این میان کسانى بوده‏‌اند که با وسواس زیاد به نوشتن سیره پیامبر دست زده‏اند و با دقت و به تفضیل جنبه‏‌هاى مختلف زندگى ایشان را در هزاران صفحه مورد تحلیل و بررسى قرار داده‌‏اند و سعى بر آن داشته‌‏اند که چیزى از خفایا و زوایاى سیره را از قلم نیندازند. دست‌ه‏اى دیگر براى بهره رساندن به عامه مردم، کتاب‏‌هایى کم حجم نگاشته‏‌اند، که حاصل پژوهش‏‌هاى همه آنان، شایسته تقدیر و سپاس‌گزارى است.

شخصیّت پیامبر اسلام اقیانوسى بیکرانه است که هرچه درباره‏‌اش بنویسند بازهم کم است و نیاز به بحث و پژوهش هنوز در سیره آن حضرت احساس مى‌‏شود. چیزى که بسى مایه شگفتى است، این است که نه تنها مسلمانان، بلکه پیروان سایر ادیان و مذاهب نیز، فارغ از ایده خود، با شوق و ذوق در مورد پیامبر دست به قلم مى‏‌برند و از شخصیّت ایشان تجلیل مى‏‌کنند.

علاّمه سید سلیمان ندوى در این باره چنین نوشته است:

«آن‏چه نویسندگان سیره پیامبر از زمان رسالت تا امروز [سال ۱۳۴۴ق ]در نقاط مختلف اسلامى وغیراسلامى به اکثر زبان‏‌هاى جهان نوشته‌‏اند، به هزاران نسخه مى‏‌رسد و تنها آن‏چه به زبان اردو نگاشته شده است به بیش از هزار مى‌‏رسد و این درحالى است که از تاسیس زبان اردو دوسده بیشتر نمى‏‌گذرد. تازه، قطع‏ نظر از آن‏‌چه مسلمانان در این زمینه نوشته‏‌اند و شاید تألیف آنان ناشى از محبّت زیادى باشد که به پیامبر صلى‏ الله‏ علیه‏ وسلم دارند و این عمل را براى خویش ذخیره اخروى مى‏دانند. جا دارد نویسندگانى را ملاحظه فرمایید که به نبوّت و رسالت پیامبر ایمان ندارند و در عین حال درباره سیره‌‏اش دست به قلم بردند و کتاب نگاشتند.

در هند با وجود اختلاف ملت‌‏ها، اعم از هندو، سیک و برهمن، نمونه‏هاى زیادى از علماى‏شان پیرامون سیره رسول‏ اللّه‏ کتاب نوشتند.

اروپاییان که به اسلام معتقد نیستند و به رسالت محمّد ایمان ندارند، هم از سیره رسول اللّه‏ غافل نشدند و حتا مبلغان مسیحى و خاورشناسان به خاطر اشباع علمى و توجّهى که به تاریخ دارند، در این زمینه قلم برداشتند و شمار تألیفات‏شان به صدها جلد کتاب مى‏‌رسد.

در آمارى که در مجله  المقتبس – مجله‏‌اى که ۴۰ سال پیش، [یعنى در آغاز سده چهاردهم هجرى] در دمشق [توسط استاد محمّد کردعلى] منتشر مى‌‏شد – خواندم که شمار تألیفات درباره سیره رسول‏ اللّه‏ به زبان‏‌هاى مختلف اروپایى به ۱۳۰۰ جلد کتاب رسیده بود و با افزودن شمار کتاب‏‌هاى چاپ شده در خلال این چهل سال در چاپخانه‌‏هاى اروپا به رقم بالا، این آمار بیش‌تر نیز خواهد شد.»(۱)

براى کامل شدن مطلب، اگر گفتار جان دیون پورت را بیفزاییم خالى از لطف نیست؛ وى مى‌‏گوید: «این نکته، محقّق و مسلّم است که در میان همه مقننین و کشورگشایان معروف جهان، تاریخ زندگى هیچ‌‏کدام مشروح‏تر و معتبرتر از تاریخ زندگى محمّد [ صلى‏ الله‏ علیه‏ وسلم] نوشته نشده است.»(۲)

مسیحیان اروپایى از سده پانزدهم میلادى به نگارش سیره پیامبر پرداختند که نخستین نوشته‌‏ها، مغرضانه و در راستاى خدمت به اربابان سلطه‏‌جو و استعمارى بود و کم‏کم از حجم انبوه اتّهام‏‌ها و تهمت‏‌هاى ناروا کاسته شد و گام‌‏هایى در جهت معرّفى بهتر پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏وسلم برداشته شد.

نویسنده: عبدالستار حسین بر (محمد از نگاه خاورشناسان/ چاپ نشر احسان ۱۳۸۹)

پی‌نوشت‌ها:

۱- در جستجوی الگو: ۱۱۰-۱۰۹٫

۲- عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن: ۳۰٫

About Author

واحد دانلود و اخبار اسلامی

هم چنان تا آخر زندگی برای خدمت به اسلام آماده ام…

See author's posts